PANELGESPREK DEKOLONISEER ONS ERFGOED

Veel namen in de publieke ruimte verwijzen nog steeds naar de koloniale geschiedenis van België. Judith Elseviers, dekolonisatiedeskundige, is één van de drijvende krachten achter de actie voor een herdenkingsmonument bij de heropening van het KMSKA. “Op deze site is immers een mensenzoo ontwikkeld waar mensen en goederen tentoongesteld werden. Deze mensenzoo’s bevestigden het primitieve beeld van niet-witte volkeren en bestendigden racisme.”

Daarom vroegen ze een herdenkingsmonument, om deze geschiedenis te erkennen en dit deel van de publieke ruimte toegankelijk te maken voor iedereen. Jammer genoeg wordt de verantwoordelijkheid hiervoor door de betrokken partners naar elkaar doorgeschoven en verandert er in de praktijk weinig tot niets. “Dat is jammer, ieder van ons kan vanuit zijn/haar/hun eigen rol of positie nog veel meer doen om het debat open te breken. Ook als er enorm veel weerstand is, de openheid in het Africamuseum is er alleen maar omdat een aantal mensen de deur geforceerd open houden,” voegt Lien Busselen van het Africamuseum toe.

Koen Bulckens, conservator bij het KMSKA antwoordt dat het KMSKA zijn eigen koloniale geschiedenis in kaart heeft gebracht. Vanuit het publiek wordt opgemerkt dat de resultaten van dit onderzoek nauwelijks zichtbaar zijn in het museum. “Waarom worden deze niet prominenter in beeld gebracht? “We hebben misschien te weinig gedaan, maar hadden nooit de intentie om iets te verzwijgen,” aldus Bulckens.

Samuel Saelemakers, curator kunst in de publieke ruimte van de stad Antwerpen voegt toe dat een standbeeld zoals dat van Leopold II eigendom is van de stad Antwerpen, wat eigenlijk betekent dat het alle Antwerpenaren toebehoort. Wanneer zo’n standbeeld te maken krijgt met vandalisme, wordt er eigenlijk iets toegevoegd aan het standbeeld. Dit is interessant en dwingt ons om hierover na te denken.

De hamvraag van de avond blijft hoe er verandering kan komen, wat is er nog nodig om ons erfgoed te dekoloniseren?

“Als we verandering willen, moeten beleidsmakers beseffen dat ze hier ook een rol in spelen,” aldus Lieven. “Het is inderdaad een ideologisch strijdpunt voor het beleid”, bevestigt Koen Bulckens, “Als de politieke wil er is, kan het heel snel gaan.” “We moeten ook niet enkel anders omgaan met wat er al is, maar ook nadenken hoe we hieraan kunnen toevoegen en hoe we het anders kunnen doen in de toekomst” zegt Samuel Saelemakers. KMSKA zou bijvoorbeeld andere verhalen kunnen vertellen over hun oude collectie, maar ze kunnen ook hedendaagse Afrikaanse kunstenaars in debat laten gaan hierover, dat zou heel interessant zijn, benadrukt Judith Elseviers.

Hanne Van Regemortel

De open brief voor een herdenkingsmonument aan het KMSKA kan nog steeds  ondertekend worden. Zie https://handinhandtegenracisme.be/neem-actie